Wonen wordt steeds duurder in Vlaanderen. Voor veel huishoudens vormen de maandelijkse woonlasten een steeds zwaarder gewicht op het budget. Om deze problematiek in kaart te brengen, heeft Embuild Vlaanderen de Vlaamse Woonbalans ontwikkeld. Dit instrument biedt een helder overzicht van de betaalbaarheid van wonen en helpt beleidsmakers én particulieren om weloverwogen beslissingen te nemen.
Wat is de Vlaamse Woonbalans?
Wat houdt de Vlaamse woonbalans in?
De Vlaamse Woonbalans is een innovatief instrument dat de betaalbaarheid van wonen meet en visualiseert. Het toont de verhouding tussen het inkomen van huishoudens en hun totale woonlasten. Deze balans wordt berekend voor verschillende doelgroepen en is beschikbaar per gemeente in Vlaanderen.
Hoe werkt de woonbalans?
Het instrument meet het percentage van het inkomen dat huishoudens besteden aan:
- Huur of hypothecaire afbetalingen
- Gas- en elektriciteitskosten
- Andere woongebonden uitgaven
Kritieke grens van 30%: wanneer huishoudens meer dan 30% van hun inkomen aan woonlasten besteden, ontstaan er betaalbaarheidsproblemen.
Doelgroepen van de Vlaamse Woonbalans
Tweeverdieners & mensen die een woning kopen
Voor koppels met twee inkomens of mensen die een eigendom willen aanschaffen, toont de woonbalans:
- Maandelijkse hypotheeklasten
- Energiekosten voor het nieuwe eigendom
- Totale woonlast als percentage van het gezinsinkomen
Alleenstaande huurders
Deze kwetsbare groep krijgt speciale aandacht omdat uit de cijfers blijkt dat:
- Alleenstaanden in alle Vlaamse gemeenten risico lopen
- Vaak meer dan 50% van hun inkomen naar woonlasten gaat
- De betaalbaarheidsproblematiek het grootst is
Alarmsignalen uit de Vlaamse Woonbalans
Steden en kustgemeenten in de gevarenzone
De resultaten van de woonbalans tonen duidelijke patronen:
Rode zones:
- Grote steden zoals Antwerpen, Gent en Brussel
- Kustgemeenten met hoge vastgoedprijzen
- Gebieden rond stedelijke centra
Groene zones:
- Landelijke gemeenten
- Traditionele woongemeenten
- Gebieden met voldoende bouwgrond
Oorzaken van betaalbaarheidsproblemen
De woonbalans identificeert hoofdparameters die de betaalbaarheid beïnvloeden:
Vergunningenproblematiek
- Trage procedures
- Complexe regelgeving
- Beperkte bouwmogelijkheden
Schaarste aan bouwgronden
- Weinig beschikbare ruimte in steden
- Hoge grondprijzen
- Concurrentie om schaarse locaties
Demografische evolutie
- Aangroei van huishoudens
- Veranderende gezinsstructuren
- Toenemende vraag naar woningen
Oplossingen volgens de woonbalans
1. Multidisciplinaire aanpak
Embuild Vlaanderen pleit voor een multidisciplinair expertpanel bestaande uit:
- Planologen en architecten
- Landschapsarchitecten
- Economen en financiële experts
- Ingenieurs en mobiliteitsexperts
- Vertegenwoordigers van de bouwsector
2. Geïntegreerd woonbeleid
De oplossingen gaan verder dan traditionele maatregelen:
Niet enkel sociale woningen
- Maatregelen voor alle doelgroepen
- Diversiteit in woningaanbod
- Verschillende eigendoms- en huurformules
Meer dan fiscale voordelen
- Afschaffing registratierechten is niet voldoende
- Breed scala aan interventies nodig
- Structurele aanpak van oorzaken
Praktisch gebruik van de Vlaamse Woonbalans
Voor particulieren
Potentiële kopers en huurders kunnen de Vlaamse Woonbalans gebruiken om:
- Realistische budgetten op te stellen
- Geschikte gemeenten te identificeren
- Toekomstige kostenstijgingen in te schatten
- Weloverwogen locatiekeuzes te maken
Voor beleidsmakers
Lokale en regionale overheden kunnen de tool inzetten voor:
- Evidence-based beleidsvorming
- Prioritering van bouwprojecten
- Ruimtelijke planning
- Sociale woningbouw programmatie
Dit moet je weten over de Vlaamse Woonbalans
De Vlaamse Woonbalans heeft zich bewezen als een waardevol instrument om de complexe problematiek van betaalbaar wonen te doorgronden. Door verschillende parameters te combineren en per gemeente weer te geven, biedt het een genuanceerd beeld van de Vlaamse woningmarkt. Voor zowel particulieren als beleidsmakers vormt deze woonbalans een essentieel kompas om te navigeren naar meer betaalbare woonoplossingen.
Het succes van dit instrument ligt niet alleen in het in kaart brengen van problemen, maar vooral in het aanzetten tot actie. Alleen door een gecoördineerde inspanning van alle betrokken actoren kan Vlaanderen werk maken van een woonmarkt die voor iedereen toegankelijk blijft.
Bronnen: Woonbalans, Embuildvlaanderen & Bouwenaanvlaanderen
Gerelateerde artikels:
