Zorgwonen volgens wetgeving

Zorgwonen mag enkel bij goedkeuring van je gemeente. Wat is zorgwonen? Wat zijn de voorwaarden en gevolgen ervan? En wat is de aanvraagprocedure? Je leest het hier!

Wat is zorgwonen?

Zorgwonen is een vorm van wonen waarbij maximaal 2 zorgbehoevende personen samenwonen met of bij een familielid, vriend of mantelzorger.

De voordelen van zorgwonen:

Zorgbehoevende personen krijgen de mogelijkheid om zelfstandig te blijven wonen.
Deze zorgbehoevende personen ontvangen zorg en ondersteuning van medebewoners.
Deze zorgbehoevende personen geraken niet in sociaal isolement en eenzaamheid door samenwonen met anderen.

Wat zijn de voorwaarden van een zorgwoning?

Hier vind je alle voorwaarden voor zorgwonen. Let goed op, want als je aan één voorwaarde niet voldoet, moet je een omgevingsvergunning aanvragen.

Creatie van de zorgwoning

Je creëert een zorgwooneenheid in of bij een bestaande, vergunde woning.
Je creëert slechts één zorgwooneenheid. Twee (aparte) of meer zorgwooneenheden creëren mag niet.
De zorgwooneenheid is kleiner dan de bestaande woning.
De zorgwooneenheid moet voldoen aan de EPB-eisen.
De bestaande woning mag ook een huurwoning zijn, zo lang de eigenaar goedkeuring geeft.
De (blote) eigendom van de bestaande woning of de grond waarop de wooneenheid tijdelijk staat, en de wooneenheid zijn van dezelfde eigenaar.
Ga je de bestaande woning uitbreiden? Dan moet je een vergunning hebben.
Theoretisch gezien mag je een zorgwooneenheid niet creëren in een nieuwbouwwoning, maar in de praktijk vraag je dit best na bij je gemeente.

Situatie 1: Zorgwonen binnen een bestaande woning

De zorgwooneenheid vormt één fysiek geheel met de hoofdwooneenheid.
De zorgwooneenheid bestaat uit maximaal één derde van de bruto vloeroppervlakte van de volledige hoofdwooneenheid. Ruimtes die je deelt met de hoofdwooneenheid moet je niet meerekenen.

Situatie 2: Zorgwonen binnen een bestaand gebouw bij een woning

De zorgwooneenheid heeft een bruto vloeroppervlakte van maximaal 50 m².
Je mag geen bijkomende verharding aanleggen. Uitgezonderd noodzakelijke toegangen tot de zorgwooneenheid.
De nutsvoorzieningen van de zorgwooneenheid moeten aantakken op de bestaande nutsvoorzieningen van de hoofdwooneenheid.
De afvalwaterafvoer van de zorgwooneenheid moeten aansluiten op de bestaande waterafvoer van de hoofdwooneenheid.

Situatie 3: Zorgwonen in een nieuwe, tijdelijke verplaatsbare unit

De unit is maximaal 3,5 meter hoog.
De unit heeft een maximale bruto vloeroppervlakte van 50 m².
De nutsvoorzieningen van de zorgwooneenheid moeten aantakken op de bestaande nutsvoorzieningen van de hoofdwooneenheid.
De afvalwaterafvoer van de zorgwooneenheid moeten aansluiten op de bestaande waterafvoer van de hoofdwooneenheid.
De unit moet binnen een straal van 30 meter van de hoofdwooneenheid staan, op hetzelfde perceel of op een perceel dat onmiddellijk aanpaalt:
- in de zijtuin, tot op maximaal 3 meter van de perceelsgrenzen.
- in de achtertuin, tot op maximaal 1 meter van de perceelsgrenzen.
- in de achtertuin, op of tegen de perceelsgrens mits ze tegen een bestaande scheidingsmuur staan en als je deze scheidingsmuur niet wijzigt.
Je mag geen bijkomende verharding aanleggen. Uitgezonderd noodzakelijke toegangen tot de unit en de constructie zelf.
Bij de plaatsing van de unit, mag je niet ontbossen en/of het reliëf van de bodem wijzigen.
De plaatsing van de unit mag niet in een overstromingsgebied en/of ruimtelijk kwetsbaar gebied. Uitgezonderd agrarisch gebied met ecologische waarde, agrarisch gebied met ecologisch belang en parkgebied.
De unit mag maximaal 3 jaar op het perceel staan. Je mag de duur slechts één keer verlengen met een periode van maximaal 3 jaar.
De unit moet verplaatsbaar zijn. Dit is “een constructie die in één beweging weggenomen moet kunnen worden. Het is niet de bedoeling dat er permanente funderingen of bouwwerken opgericht worden”, volgens het Vlaams wijzigingsdecreet van 18 juni 2021. Je gemeente beoordeelt de verplaatsbaarheid van de unit.
Is de maximale duur verstreken of is het zorgwonen stopgezet? Dan moet je de unit en de hiervoor aangelegde toegang binnen 3 maanden verwijderen.
Er is een architect vereist als je stabiliteitswerken uitvoert.

Bewoners

Je creëert de wooneenheid voor:

ofwel maximaal 2 personen, waarvan minstens één persoon 65 jaar of ouder is als de zorgbehoevende personen in de wooneenheid wonen.
ofwel maximaal 2 personen, waarvan minstens één persoon hulpbehoevend is als de zorgbehoevende personen in de wooneenheid wonen.
ofwel de zorgverlener als de zorgbehoevende personen in de hoofdwoning wonen.

Een hulpbehoevende persoon is:

een persoon met een handicap.
een persoon die hulp nodig heeft om zelfstandig te wonen.
een persoon die een tegemoetkoming van de Vlaamse Sociale Bescherming krijgt of hiervoor in aanmerking komt.

Let op: Je mag enkel een zorgwooneenheid creëren als de zorgbehoevende personen op dat moment voldoen aan de voorwaarden. Je mag de wooneenheid dus niet vooraf creëren.

Start en stopzetting

Je moet zorgwonen melden bij het opstarten en stopzetten.
Gebruik je de zorgeenheid voor huisvesting na stopzetting van het zorgwonen? Dan heb je hier een omgevingsvergunning voor nodig.
De zorgbehoevende persoon of personen moeten de woning binnen 2 jaar na datum van de meldingsakte bewonen. Gebeurt dit niet? Dan vervalt de meldingsakte.

Wat zijn de gevolgen?

Premies en subsidies:

Er zijn geen specifieke premies of subsidies voor zorgwonen.
Maar misschien kom je in aanmerking voor:
- de aanpassingspremie voor 65-plussers.
- de premies voor renovatie en verbouwing.
- de tegemoetkoming voor hulpmiddelen voor personen met een handicap.

Fiscaal:

Er zijn geen fiscale gevolgen i.v.m. sociale uitkeringen of sociale voordelen zoals de werkloosheidsuitkering.

Sociaal tarief voor water:

Je hebt geen recht op het sociaal tarief.
Je hebt wel recht op een compensatie. Dit is een forfaitair bedrag dat ongeveer overeenkomt met 80 procent korting op je waterverbruik. Contacteer je waterleverancier.
Geen recht op het sociaal tarief? Dan heb je misschien recht op het voordeel voor de beschermde klant.

Heb je een vergunning nodig voor een zorgwoning?

Nee, je hebt geen omgevingsvergunning nodig, maar je moet de zorgwoning wel verplicht melden

Hoe meld je een zorgwoning?

Je bent verplicht de woning te melden vóór creatie, bij het Omgevingsloket van Vlaanderen.
Schrijf jezelf in het bevolkingsregister als je de zorgwoning in gebruik neemt.
Sommige gemeenten vragen een motivatiebrief en/of een bewijs of verklaring op eer van de zorgbehoevendheid van de bewoner.
Upload deze documenten:
- Inplantingsplan
- 3 foto’s in kleur
- Grondplan gelijkvloers van de bestaande en nieuwe toestand
- Grondplan verdieping van de bestaande en nieuwe toestand
- Doorsnede van de bestaande en nieuwe toestand

Let op: Upload géén medisch dossier of andere documenten met privacygevoelige informatie. Het is ook niet nodig om de naam van de zorgbehoevende(n) op te geven.

Ontvang een melding binnen 30 dagen. Je melding is vanaf dan geakteerd of geweigerd.
Heb je geen melding ontvangen? Dan is de melding stilzwijgend geakteerd.
Na aktering van de akte, mag je aan de uitvoerende werken beginnen.

Bronnen: Notaris, Vlaams Parlement, Vlaanderen

Wil je dit artikel als bron vermelden? Gebruik dan:

Stiasteny, L. (2024, 30 mei). Zorgwonen volgens wetgeving. Appartement.be. Geraadpleegd op (datum XX/XX/202X), van https://www.appartement.be/zorgwonen-volgens-wetgeving